مقایسه پتانسیل آللوپاتیک چندگونه مرزه (satureja spp) بر جوانه زنی و رشد و نمو برخی از محصولات باغی و علف های هرز

سه پژوهش آزمایشگاهی جداگانه در آزمایشگاه بخش باغبانی دانشگاه شیراز، به منظور تعیین اثر آللوپاتیک اسانس ها، عصاره ها و پودر برگ های چهار گونه مرزه شامل مرزه خوزستانی (s. khuzestanica)، مرزه سنبله ای (s. spicigera)، مرزه رشینگری (s. rechingeri) و مرزه بختیاری (s.bakhtiarica) بر جوانه زنی، رشد و نمو 4 محصول باغی شامل شاهی، گوجه فرنگی ، زنیان و چمن و سه علف هرز با نامهای چاودار، تاج خروس و قاصدک انجام شد. صفات مورد بررسی شامل درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک، شاخص اثر آللوپاتی، میزان پرولین و تراوایی یونی غشاء بود. نتایج پژوهش ها نشان داد که اسانس مرزه خوزستانی دارای بیشترین اثر بازدارندگی بر روی جوانه زنی و رشد اولیه چاودار، زنیان و قاصدک به ترتیب در غلظت های 600، 200 و 100 میکرولیتر بر لیتر بود در صورتیکه اسانس مرزه رشینگری بیشترین اثر بازدارندگی را بر روی جوانه زنی بذور شاهی، گوجه فرنگی و تاج خروس به ترتیب در غلظت های 800، 400 و 100 میکرولیتر بر لیتر نشان داد. طبق نتایج به دست آمده، عصاره آبی مرزه خوزستانی در غلظت 5/12% دارای بیشترین اثر بازدارندگی بر روی جوانه زنی چاودار بود در حالیکه عصاره آبی مرزه بختیاری در غلظت 125/3%، حداکثر اثر بازدارندگی را بر رشد و جوانه زنی دانهال گوجه فرنگی و شاهی نشان داد. نتایج آزمایشات نشان داد که حداکثر اثر بازدارندگی پودر برگ بر روی رشد چاودار، شاهی و گوجه فرنگی متعلق به مرزه رشینگری و به ترتیب در مقادیر 240، 120 و60 میلی گرم در پتری دیش مشاهده شد. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که گونه های مختلف مرزه در غلظت های مختلف اسانس، عصاره و پودر برگ اثرات متفاوتی بر روی محصولات باغی و علف های هرز داشتند. به طور کلی با توجه به وفور ترکیبات فنلی و ترپنی در اسانسها، عصاره ها و پودرهای مورد مطالعه، امکان استفاده از آنها به عنوان علف کشهای طبیعی در کشت های ارگانیک و کشاورزی پایدار وجود دارد، اما در این رابطه به تحقیقات بیشتری نیاز است.